اسپانیا

جغرافیای کشور اسپانیا

در شمال اسپانیا منطقه‌ای کوهستامی از کوههای پیرنه – که اسپانیا را از فرانسه جدا می کند – و کوههای کانتابرای تاگالیسیا در ساحل اقیانوس اطلس امتداد دارد. بسیاری از مساحت این سرزمین را فلات حدود 600 متر ارتفاع دارد، ولی به طرف کوههای مرکزی در کاستیل ارتفاع می‌گیرد و در سیئرا نوادا در آندالوسیا در جنوب کشور قله مولاسن بلندترین نقطه خاک اصلی اسپانیا با 3478 متر ارتفاع را در بر دارد. زمینهای پست اصلی شامل دره ابرو در شمال شرق، چلگه ساحلی در اطراف والنسیا در شرق، و دره رود گودالکوئیویر در جنوب است.

جزایر بالئار در دریای مدیترانه متشکل از چهار جزیره عمده – مالیورکا (مایورکا)، منورکا (مینورکا)، آیبیزا و فورمنترا – و هفت جزیره بسیار کوچکتر است. جزایر قناری، در حوالی ساحل مغرب و صحرای غربی، متشکل از پنج جزیره بزرگ – تنریف، فوئرتونتورا، گران کاناریا، سنزاروتی و لاپالما – به اضافه دو جزیرخ کوچکتر و شش جزیره کوچک است. شهرهای سئوته و ملیله سرزمینهای محصوری در ساحل شمالی مغرب است. رودهای مهم: تاگوس (تاخو)، ابرو، دورو، (دوئرو)، گوادیانا، گوادلکوئیویر.  بلندترین نقطه: قله تیئده با 3716 متر ارتفاه در جزایر قناری.  آب و هوا : جنوب شرق این سرزکمین با تابستانهای داغ و زمستان های معتدل آب و هوایی مدیترانه‌ای دارد. منطقة خشک مرکزی با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد آب و هوایی متنوع دارد. کوههای مرتفع پیرنه آب و هوای سرد کوهستانی و شمال غرب (گالیسیا) با تابستانهای خنک آب و هوای مرطوب اقیانوسی اطلس را دارد.

شهرهای مهم: بارسلونا ، والنسیا ، سویلیا ، ساراگوزا ، مالاگا ، بیلیبائو ، لاس پالماس دو گان کاناریا ، والادولید ، مورسیا ، کوردوبا ، پالامادو مالیورکا ، گرانادا ، ویگو ، آلیکانته ، هایپیتلت (بخشی از بارسلونای بزرگ) ، خیخون ، لاکرونیا کادیز ، ویتوریا ، بادالونا (بخشی از بارسلونای بزرگ) ، اوویدو ، سانتاندر ، موستولس (بخشی از مادرید بزرگ) ، سانتاکروز دو تنریف ، پامپلونا ، سالامانکا ، سابادل (بخشی از بارسلوانی بزرگ) ، هرس دالا فرانترا ، الچه ، دونوستیا سان سباستیان ، لگانس (بخشی از مادرید بزرگ) ، کارتاخنا ، بوروگوس
مساحت: 504,782 کیلومتر مربع
مختصات جغرافیایی: 40درجه شمالی و 4 درجه غربی

حکومت

حکومت اسپانیا سلطنت مشروطه است. کورتز (پارلمان) متشکب از مجلس سنا ومجلس وکلاست. مجلس سنا دارای 208 سناتور – 4 نفر از هر استان، 5 نفر از جزایر بالئاریک، 6 نفر از جزایر قناری و 2 نفر از سئوته و ملیله – است که با رأی تمامی افراد بالغ برای چهار سال انتخاب می‌شوند به علاوه 46 سناتور که از سوی نواحی خودمختار به طور غیر مستقیم انتخاب می‌گردند. مجلس وکلا دارای 350 عضو است که تحت نظام تعیین تعداد نمایندگان به نسبت جمعیت هر منطقه برای چهار سال مستقیما انتخاب می‌شوند. پادشاه شخصی را به نخست وزیری (ریاست شورا) انتصاب می‌کند که از پشتیبانی اکثریت در کورتز برخوردار است. نخست وزیر نیز شورای وزیران (کابینه) را انتصاب می‌کند که به مجلس وکلا پاسخگوست. احزاب عمده سیاسی عبارتند از:  کارگران سوسیالیست اتحاد مردمی (محافظه کار)  چپ متحد (ائتلاف چپ گرا شامل حزب کمونیست)  مرکز دموکراتیک و اجتماعی (میانه رو) ائتلاف واحد (کاتالان)  و هری باتاسوتا (باسک) هر کدام ازنواحی خود مختار مجلس قانونگذاری خود را دارد. نواحی خودمختار اسپانیا نام ناحیه خودمختار مساحت(کیلومتر مربع) مرکز آراگون 47669 ساراگوزا آستوریاس 10565 اوویدو آندالوسیا 78268 سویلیا (سویل) اکسترمادورا 41602 مریدا باسک 7261 ویتوریا جزایر بالئار 5014 پالما دومالیورکا جزایر قناری 7273 لاس پالماس و سانتاکروز و تنریف کاتالونیا 31930 والادولید کاستیل- لامانشا 79226 تولیدو کانتابریا 5289 سانتاندر گالیسیا 29434 سانتیاگو دوکومپوستلا لاریوخا 5034 لوگوونیو مادرید 7995 مادرید مورسیا 11317 مورسیا ناواره (ناوارا) 10421 پامپلونا والنسیا 22305 والنسیا سرزمینهای محصور اسپانیایی در شمال افریقا نام سرزمین مساحت(کیلومتر مربع) مرکز سئوته 19 سئوته ملیله 14 ملیله

عضویت: سازمان ملل متحد ، پیمان آتلانتیک شمالی، جامعه اروپا، اتحادیه اروپای غربی، کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا، شورای اروپا، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه.

تاریخ معاصر

اسپانیا طی نیمه اول قرن نوزدهم شاهد یک سری مباره میان عناصر لیبرال و سلطنت طلب و آمادگی جمهوریخواهان تندرو از چپ و افسران ارتش از راست برای مداخله بود. در جنگهای کارلیست (1833 تا 1839، 1849 و 1872 تا 1876) طرفداران ملکه ایزابلا دوم (1830 تا 1904) – دختر فردیناند هفتم – به مقابله با ادعاهای عمومی وی دون کارلوس و بازماندگانش پرداختند. ایزابلا در انقلاب 1868 سرنگون شد، به دنبال این انقلاب دوره کوتاه مدتی از پادشاهی لیبرال تحت سلطنت یک پرنس ایتالیایی (1870 تا 1873) و تجربه‌ای کوتاه از نظام جمهوری در 1873 و 1874 روی داد. در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم ، با خشونت آنارشیستی، بحران آشوبهای کاگری، فشار برای استقلال محلی، و ضدیت روزافزون با روحانیان وضعیت سیاسی به طور فزاینده‌ای بی ثبات گردید. در نتیجه جنگ اسپانیا و امریکا در 1898 آخرین مستعمرات با اهمیت – کوبا، فیلیپین، گوام و پوئروتوریکو – از دست رفت. پایان امپراتوری اسپانیا جراحت سختی به غرور اسپانیاییها وارد کرد و منجر به تردید در این مورد گردید که آیا سلطنت مشروطه آلفونسو سیزدهم (1886 تا 1941) توانایی ارائه رهبری پویایی را که گمان می‌رفت اسپانیا به آن نیازمند است دارد. اسپانیا در جنگ جهانی اول ، گه در طی آن تنش‌های اجتماعی افزایش یافت،‌بی طرف ماند. سرخوردگی روز افزون نسبت به حکومت پارلمانی و احزاب سیاسی منجر به کودتایی نظامی در 1923 به رهبری ژنرال میگوئل پریمو دو ریورا (1870 تا 1930) از این حمایت دست کشید. با این حال، نیروهای بسیاری در برابر پادشاهی صف کشیدند و خطر بروز جنگ داخلی آلفونسو را وادار به استعفا (1931) کرد. صلح جمهوری جانشین کوتاه مدتی بود . هیج کی از افراطیون سیاسی – چپ و راست – آماده تحمیل بی کفایتی مشهود و فقدان اقتدار جمهوری دوم اسپانیا نبودند. در 1936 ژنرالهای ملی گرای ارتش بر ضد دولت جمهوریخواه تازه انتخاب شده قیام کردند. ملی گرایان به رهبری ژنرال فرانسیسکو فرانکو (1892 تا 1975) و با حمایت آلمان و ایتالیا، در جنگ سخت داخلی اسپانیا با جمهوریخواهان جنگیدند. در 1939 فرانکو پیروز شد و حاکم – کوئدیلیو – دولت نئوفاشیست اسپانیا گردید. آزادیهای سیاسی محدود شد و از 1942 تا 1967 کورتز (پارلمان) مستقمیا انتخاب نگردید. اسپانیا در جنگ جهانی دوم بی طرف ماند، هر چند مدیون آلمان بود. پس از 1945 فرانکو بر ضدیت اسپانیا با کمونیسم تأکید کرد – سیاستی که موجب کسب مقداری پذیرش بین المللی برای رژیم او ازطرف غرب طی جنگ سرد شد. در 1969، فرانکو نوه آلفونسو سیزدهم یعنی خوان کارلوس (متولد 1938) را جانشین خود اعلام کرد. نظام سلطنتی به دنبال مرگ فرانکو (1975) دوباره برقرار شد و پادشا انتقال به دموکراسی را از طریق وضع قانون اساسی جدیدی در 1978 سهولت بخشید. در 1981 خوان کارلوس نقش مهمی در خنثی سازی اقدام ارتش برای کودتا ایفا کرد. در 198 اسپانیا به پیمان آتلانتیک شمالی پیوست و دولت سوسیالیستی را انتخاب کرد. از 1986 این کشور از اعضای جامعه اروپا بوده است. اسپانیا علی رغم اعطاء مقداری خودمختاری ناحیه‌ای از 1978 به بعد، همچنان گرفتار مبارزات برای استقلال محلی – برای مثال کاتالونیا – و خشونت جنبش جدایی طلب باسک (ETA) است.

دفاع

کل نیروهای مسلح : 400/257 (1991) به علاوه 000/63 گارد کشوری شبه نظامی. خدمت سربازی : 9 ماه .

آموزش

میزان با سوادی: 97% سنین تحصیل اجباری: 6 تا 16 سال. تعداد دانشگاه: 37، شامل یک دانشگاه آزاد و 3 پلی تکنیک همطراز با دانشگاه.

اقتصاد

بیش از 15% نیروی کار به کشاورزی اشتغال دارد. کشتهای اصلی شامل جو، گندم، چغندر قند، سیب زمینی، مرکبات و انگور (برای شراب) است. مراتع برای دام حدود 20% زمین را در بر دارد. صنایع تولیدی از دهه 1960 توسعه سریعی یافت، هم اکنون صنایع بزرگ وسایل نقلیه موتوری، فلزی ، کشتی سازی، شیمیایی و مهندسی و همچنین تمایل فزاینده‌ای در زمینه ارتباط از راه دور و الکترونیک وجود دارد. سرمایه گذاران خارجی برای ایجاد صنعت نو تشویق شده‌اند، ولی میزان بیکاری همچنان بالاست. بانکداری و تجارت مهم است و صنعت توریسم از منابع عمده درآمد ارز خارجی است. حدود 000/000/50 مسافر خارجی در سال از اسپانیا دیدن می‌کنند و بیشتر در استراحتگاههای ساحل مدیترانه، جزایر بالئار و قناری مستقر می‌شوند. پس از کشورهای گروه هفت، اسپانیا بیشترین تولید ناخالص ملی را در جهان دارد.